HD - dysplazja stawow biodrowych

Border Collie to stosunkowo zdrowa rasa ale i u nich występować mogą pewne choroby uwarunkowane genetycznie. CEA (Collie Eye Anomaly) oraz PRA (Progressive Retinal Atrophy) zostały opisane w osobnym dziale. Kolejną chorobą o której warto powiedzieć to HD (Hip Displasia) - Dysplazja Stawów Biodrowych (mimo, że rasa BC nie należy do dużych, molosowatych ras to częstym zjawiskiem może być występujący u niej problem ze stawami biodrowymi)

--------------------------------------------------------------------------
HD - HIP DISPLASIA - DYSPLAZJA STAWÓW BIODROWYCH
--------------------------------------------------------------------------

Po raz pierwszy choroba ta została opisana w roku 1935 przez amerykańskiego weterynarza Schnelle i na początku zainteresowanie nią było znikome. Dopiero w latach 60-tych, po wprowadzeniu badań rentgenologicznych problemem zajęto się na szerszą skalę, a badania potwierdziły, iż choroba ta występuje u wielu ras psów dosyć masowo. Skala dysplazji jest różna, a wartości mogą być skrajne w rożnych grupach psów, z jednej strony idealny stan stawów biodrowych, a z drugiej poważna ich deformacja. W losowo dobranej dużej grupie stwierdzić można stadia pośrednie od ciężkiej dysplazji do zupełnie zdrowych stawów.

Badania wskazują, że jest wiele czynników wpływających na rozwój dysplazji zarówno genetycznych jak i środowiskowych. Wiele par genów wpłynąć może na jej rozwój (są to cechy ilościowe). Cechy ilościowe maja to do siebie, że wartości jakie one przyjmują są w znacznym stopniu zależne od wpływu czynników środowiskowych. Dysplazja stawów biodrowych nie jest więc tylko choroba wrodzona a dopiero łączne zadziałanie czynników genetycznych i środowiskowych powoduje jej rozwój, czego skutkiem jest utworzenie się luźnego stawu biodrowego.

Najprościej rzecz ujmując chodzi o genetyczny połączony ze środowiskowym niedorozwój panewek stawowych. Nie jest to wyłącznie choroba wrodzona jak już zostało napisane, ale może być nabyta poprzez złe prowadzenie szczeniaka w fazie jego wzrostu w fazie wzrostu jego kośćca. Ważne jest więc nie tylko aby wybierać psy po przebadanych rodzicach, ale też odpowiednio je żywic, zapewniać odpowiednią ilość ruchu (nie przeciążać treningami w fazie wzrostu) i dbać po prostu o dorastającego szczeniaka. Zazwyczaj problemem tym obciążone są rasy duże, molosowate, których stawy biodrowe często nie nadążają w rozwoju za rozwojem masy mięśniowej i jej przyrostem w fazie rozwoju. Okazuje się jednak, że nie tylko takie duże rasy mogą być na problemy ze stawami narażone.

U BC warto badać psy używane do hodowli ponieważ odsetek psów obciążonych dysplazją sięga 20% w ich populacji (najczęściej kojarzy się psy z wynikiem (A-A ew. A-B ale już nie B-B). Kupując szczenię po przebadanych rodzicach dajemy sobie większe szanse na przyszłość, kiedy szczenię to będzie dorastać i się rozwijać. Pamiętać jednak musimy o tym, że wpływ środowiska jest tutaj równie ważny. Badanie to wykonuje się z pomocą prześwietlenia (zdjęcie RTG) określające stan bioder (z wpisem do rodowodu w Polsce u psów powyżej 15 m-ca życia a na świecie najczęściej około 12 m-ca życia).
--------------------------------------------------------------------------
HD może być określone w skali
A (A1 lub A2) - bez zmian dysplastycznych
B (B1 lub B2) - nie wykazujące odchyleń od normy
C (C1 lub C2) lekkie zmiany dysplastyczne
D średnie zmiany dysplastyczne
E ciężkie zmiany dysplastyczne
--------------------------------------------------------------------------
System ten jeszcze niedawno nie był jednolity i w Polsce określany jako:
--------------------------------------------------------------------------
A - brak zmian dysplastycznych
B - stawy bez większych odchyleń od normy
C1 - lekkie zmiany dysplastyczne
C2 - średnie zmiany dysplastyczne
C3 - ciężkie zmiany dysplastyczne
--------------------------------------------------------------------------
System ten był mylący i został ostatnio ujednolicony i dostosowany do założeń FCI (obecnie we wszystkich krajach należących do FCI jest o taki sam) czyli:
--------------------------------------------------------------------------
A - brak zmian dysplastycznych
B - nie wykazujące odchyleń od normy
C - lekkie zmiany dysplastyczne
D - średnie zmiany dysplastyczne
E - ciężkie zmiany dysplastyczne
(obecnie nie stosuje się już podpunktów)
--------------------------------------------------------------------------
Można także przy okazji badania stawów biodrowych zrobić psu prześwietlenie stawów łokciowych i także ten wynik wpisać do rodowodu 0-0 stawy łokciowe bez zmian dysplastycznych (każdy z łokci prześwietla i określa się osobno)
--------------------------------------------------------------------------
Opracowała Sara Olechowska na podstawie książki 'Brytyjskie Psy Pasterskie' - Anny i Mirosława Redlickich a w szczególności działu 'Inne choroby uwarunkowane genetycznie' oraz na podstawie książki 'Poradnik dla hodowców psów - genetyka w praktyce' - Malcolm B.Willis w tłumaczeniu Mirosława Redlickiego. Więcej na ten temat przeczytać można w opracowaniach książkowych.
---------------------------------------------------------------------------
Do opisu wyniku prześwietlenia (RTG) Stawów Biodrowych (HD) i Łokci uprawnionych jest w Polsce parunastu weterynarzy (listę taką można uzyskać z oddziałów ZK) i tylko oni mają uprawnienia do wpisu wyniku HD w rodowodzie psa. W Warszawie takie opisy mogą wykonać Dr Blenau, Dr Narojek. Należy przede wszystkim znaleźć weterynarza który zajmuje się robieniem prześwietleń (może być to jednocześnie osoba uprawniona do wpisywania wyników do rodowodów), a jeśli wykonuje on wyłącznie prześwietlenie to należy potem przesłać zdjęcie do specjalisty zajmującego się taką oceną i wpisami (potrzebny jest do tego rodowód psa, gdzie zostanie odnotowany wynik badania, jego numer oraz uwidoczniony podpis specjalisty).